Tekst: Willy Berends

De razzia in de nacht van 13 op 14 september 1941, was de eerste razzia op adres in Nederland. Een volkomen onbekend verschijnsel. 105 mannen zaten van het ene op het andere moment in een trein naar Mauthausen. Nog voor het eind van dat jaar, krijgt de achtergebleven familie in Enschede persoonlijk bericht dat; man, zoon, of broer ziek is geworden en aan de gevolgen daarvan is overleden. Hartfalen en longziekten staan bovenaan. Bijna niemand kan zich dan nog voorstellen dat er daadwerkelijk een kantoor bestaat met keurige vrouwen die de hele dag ‘bedachte’ ziektes keurig op een officieel formulier tikken omdat ze dat is opgedragen. Maar het gebeurt wel. En als een kleine twee jaar later ook de families van die mannen zich officieel moeten melden in Westerbork om te gaan werken in werkkampen ‘ergens ver weg’ . Denkt meer dan de helft van de Joodse Enschedeërs dat het verstandiger is om dat dan ook maar officieel te doen, in plaats van illegaal te gaan onderduiken bij de organisatie van de dominee. Iedereen maar dan ook iedereen die ervoor koos om de regels te overtreden, het paspoort te verbranden, en het vertrouwen in de handen van één man te leggen, heeft de oorlog overleefd. Leendert Overduin was een geweldige ‘organisator’ met een neus voor wie te vertrouwen was, en wie niet. Dat instinct van de dominee heeft ‘zijn’ onderduikers allemaal het leven gered.